آتش افروختن : زیباترین و شاید قدیمترین آداب چهارشنبه سوری آتش افروختن و جستن از آن و شادی کردن در کنارآتش است.
تقریباً در تمام ایران شب چهارشنبه سوری
توده هایی از بوته خودروی بیابانی فراهم می آورند و نزدیک یکدیگر
قرارمیدهند زن و مرد و پیر و جوان در صحن خانه یا در میدانهای عمومی و بر
سر چهارسوها و چهارراههای شهر و ده از روی این اخگرهای افروخته یکی پس از
دیگری جستن میکنند و در هر جستنی میگویند: «زردی من از تو سرخی تو از من »
یعنی زردی بیماری و ناتوانی را از من بستان و سرخی و شادابی و تندرستی را
که در خود داری بمن ببخش »
آجیل :
در شب چهارشنبه سوری آجیل خوردن از رسوم و
آداب مخصوص است و مخصوصاً بایستی آجیل شور و شیرین باشد… در میان زنان
ایران درشب چهارشنبه سوری و حتی مواقع دیگری که کسی را مشکلی در پیش باشد و
استجابت مرادی را بخواهد آجیل مخصوصی با آداب و حضور قلب خاصی معمول است
که نذر میکنند وداستان شیرینی برای ابتکار آن میگویند…
قاشق زنی :
زنان و دختران آرزومند و حاجتدار، قاشقی
با کاسهای مسین برمیدارند و شبهنگام در کوچه و گذر راه میافتند و در
برابر هفت خانه میایستند و بیآن که حرفی بزنند، پیدرپی قاشق را بر کاسه
میزنند. صاحبخانه که میداند قاشقزنان نذر و حاجتی دارند، شیرینی یا
آجیل، برنج یا بنشن یا مبلغی پول در کاسههای آنان میگذارد.
اگر قاشقزنان در قاشقزنی چیزی به دست
نیاورند، از برآمدن آرزو و حاجت خود ناامید خواهند شد. گاه مردان، بویژه
جوانان چادری بر سر میاندازند و برای خوشمزگی و تمسخر به قاشقزنی در
خانههای دوست و آشنا و نامزدان خود میروند.
فال گرفتن :
یکی از شیرین ترین آداب چهارشنبه سوری که بیشتر جنبه بازی و تفریح گوارایی دارد فال گرفتن با بولونی است.
چهارشنبه سوری در زنجان :
آتش افروختن ، فالگوش و کوزه شکستن معمول
است و در کوزه شکستن اختصاصی که مردم زنجان دارند این است که پولی با آب
در کوزه میاندازند و از بام زیر می افکنند.